Το Μυστήριο της Βάπτισης και ο νηπιοβαπτισμός: Γιατί βαπτίζονται τα παιδιά ενώ δεν έχουν επίγνωση;
Το Μυστήριο της Βάπτισης και ο νηπιοβαπτισμός:
Γιατί βαπτίζονται τα παιδιά ενώ δεν έχουν επίγνωση;
γράφει ο Αλέξανδρος Παπαριζόπουλος,
Η Χριστιανική Εκκλησία από τα πρώτα βήματά της, μαζί με το βάπτισμα των ενηλίκων που οι ίδιοι το επέλεγαν, υιοθέτησε και τον νηπιοβαπτισμό, δηλαδή το βάπτισμα των νηπίων και μικρών παιδιών. Ο νηπιοβαπτισμός δεν μπορεί φυσικά να γίνει με τη συγκατάθεση των νηπίων καθώς δεν έχουν επίγνωση. Γιατί όμως η παράδοση αυτή συνεχίζει μέχρι σήμερα;
Σκοπός του άρθρου δεν είναι να σε κάνει να πιστέψεις και να αποδεχθείς την Χριστιανική Ορθόδοξη πίστη και τον νηπιοβαπτισμό, ούτε και το αντίθετο. Σκοπός είναι να δώσει ένα στίγμα και κάποιους προβληματισμούς. Ίσως βοηθήσει κάποιους ίσως προβληματίσει κάποιος άλλους.
Δε θα ήθελα να επεκταθώ ιδιαίτερα σε απόψεις που επικεντρώνονται σε συνωμοσιολογικά ή οικονομικά στοιχεία. Για παράδειγμα στο οικονομικό όφελος των ναών και των διάφορων άλλων κλάδων γύρω από τα μυστήρια της εκκλησίας. Η άποψή μου είναι πως ο καθένας μπορεί να επιλέξει αν θα κάνει ένα λιτό μυστήριο και αν ερευνήσει και λίγο περισσότερο ίσως και δωρεάν. Το θέμα είναι βέβαια αν αντέχει ο εγωισμός μας ένα λιτό μυστήριο χωρίς πολλές φαμφάρες και δεκάδες ή εκατοντάδες καλεσμένους. Η ουσία των μυστηρίων βρίσκεται στην σημασιολογία τους.
Η βάπτιση όπως όλα τα μυστήρια της εκκλησία μας εκτός από τον εθημικό-παραδοσιακό και κοινωνικό τους χαρακτήρα πρωτίστως έχει τον συμβολικό που απορρέει μέσα από τον λόγο της Χριστιανικής πίστης. Με το μυστήριο της βάπτισης εισάγεται ο άνθρωπος στο σώμα της Εκκλησίας.
Μπορεί να θεωρηθεί προσηλυτισμός ο νηπιοβαπτισμός;
Συχνά ακούγονται επιχειρήματα πως η βάπτιση ενός ανθρώπου χωρίς την συγκατάθεσή του είναι μια μορφή προσηλυτισμού. Αυτό είναι ένα σημαντικό ζήτημα που προκάλεσε διχογνωμία ακόμα και κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Οι υποστηρικτές της άποψης αυτής θεωρούσαν πως ο πιστός έπρεπε να ενηλικιωθεί πρώτα ώστε να είναι πλέον σε θέση να «γνωρίσει τον Χριστό» και να τον αποδεχτεί με την βάπτιση. Τελικά επικράτησε το μυστήριο του νηπιοβαπτισμού και διαδόθηκε ευρύτερα κατά τον 10ο και 11ο αιώνα και έγινε γενικότερα αποδεκτό κατά τον 13ο αιώνα.
Αν θέλουμε να μείνουμε στην ουσία της πίστης παραδέχομαι πως είναι λογικότατο το επιχείρημα πως «για να πιστέψω σε κάτι πρέπει πρώτα να το γνωρίσω και έπειτα να το αποδεχτώ».
Ωστόσο πιστεύω πως όσο μπορεί κανείς να κατηγορήσει τον γονιό που μαθαίνει το παιδί του να μιλά τη μητρική του γλώσσα άλλο τόσο μπορεί να τον κατηγορήσει που το εντάσσει στα έθιμα, τις παραδόσεις και στην πίστη της οικογένειας.
Πώς αντιμετωπίζουμε τα μυστήρια της Εκκλησίας;
Οφείλουμε να παραδεχτούμε πως, στις μέρες μας τουλάχιστον, έχει χαθεί η ουσία της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης ανάμεσα στους περισσότερους «πιστούς». Οι περισσότεροι από εμάς ερμηνεύουμε τον λόγο της Εκκλησίας κατά το δοκούν, κρατάμε αυτά που θέλουμε και μας αρέσουν, αρνούμαστε και αμφισβητούμε αυτά που δεν θέλουμε και δεν μας αρέσουν. Αντιμετωπίζουμε την Εκκλησία και τα μυστήρια της κατά κύριο λόγο σαν Εθιμικά – Παραδοσιακά στοιχεία της ζωής μας και όχι σαν θρησκευτική Πίστη.
Όταν πηγαίνω στην Εκκλησία δεν ξέρω αν βλέπω περισσότερους πιστούς που πιστεύουν στον Χριστό ή άπιστους που δεν πιστεύουν σε τίποτα από όλα αυτά που γράφονται στα ευαγγέλια και απλά βρίσκονται από συνήθεια εκεί ή για άλλους λόγους. Το ίδιο ισχύει και για τους ιερείς και τους παρατρεχάμενους…
Οι απαγορεύσεις των Βαπτίσεων από την ίδια την Εκκλησία
Τα τελευταία χρόνια ακούμε για διάφορες απαγορεύσεις από την ίδια την εκκλησία. Για παράδειγμα κάποιες μητροπόλεις, ενορίες ή ιερείς απαγορεύουν τα μη Χριστιανικά ονόματα στην Βάπτιση ή την διπλή ονοματολογία. Την απαγόρευση βαπτίσεων λόγω πολιτικού γάμου του νονού ή των γονέων και για τους κουμπάρους σε γάμους. Τα διπλά μυστήρια γάμου–βάπτισης, τον παράξενο στολισμό, όπως επίσης και το πάτημα του ποδιού στο ιερό μυστήριο του γάμου.
Όπως αναφέραμε παραπάνω αντιμετωπίζουμε τα μυστήρια σαν εθιμικά-παραδοσιακά στοιχεία της ζωής μας που ότι θέλουμε κρατάμε και ότι θέλουμε πετάμε. Δεν έχουμε μάθει να σεβόμαστε τους κανόνες τη ίδιας της πίστης μας όπως και τη συνέχεια που θα πρέπει να ακολουθείται. Όταν για παράδειγμα ένας χριστιανός επιλέγει να «παντρευτεί» έξω από την εκκλησία, με αυτήν την κίνηση του δηλώνει πως οικειοθελώς απομακρύνονται από την Χριστιανική Εκκλησία. Με λίγα λόγια δεν πιστεύει πια. Έχει όμως την απαίτηση να του επιτραπεί να βαπτίσει έναν χριστιανό. Αυτή η απαίτηση είναι πράγματι παράλογη.
Δικαιολογίες θα βρούμε πολλές… το κόστος ενός γάμου είναι μεγάλο, το νυφικό και το κουστούμι ακριβό, οι στολισμοί και το κέντρο εξίσου ακριβά, κάτι που έχουν κοπεί τα πολλά χαρίσματα… είναι ήδη αρκετές δικαιολογίες. Όμως η εκκλησία δεν απαιτεί ούτε νυφικό ούτε κουστούμι ούτε στολισμούς ούτε καλεσμένους ούτε κέντρο. Χρειάζεται έναν γαμπρό, μία νύφη τον παπά και τον κουμπάρο. Το κόστος για την άδεια γάμου είναι 15€ και η τέλεση το μυστηρίου από 0€ έως 100€, ανάλογα φυσικά την εκκλησία και τον ιερέα που θα μιλήσετε.
Όπως προανέφερα, το θέμα είναι αν αντέχει ο εγωισμός μας ένα λιτό μυστήριο ή αν επειδή έχουμε ονειρευτεί έναν εντυπωσιακό-ακριβό γάμο που δεν μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τότε απορρίπτουμε ολόκληρο το μυστήριο. Μα φυσικά μπορεί να υπάρχει και η γκρίνια των γονέων που έχουν «υποχρέωση» να καλέσουν τη Σάρα και τη Μάρα… όμως σε αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι να μη δίνετε και πολλή σημασία… όπως είπα υποχρεωτικά είναι μόνο τέσσερα άτομα.
Ποιος είναι ο ρόλος του Αναδόχου (Νονού) ενός παιδιού
Ο ρόλος του αναδόχου δεν έχει απλώς κοινωνικό χαρακτήρα. Πρωτίστως έχει πνευματικό και ουσιαστικό. Ο ανάδοχος επωμίζεται την ευθύνη μαζί με τούς χριστιανούς γονείς του παιδιού να μεταλαμπαδεύσει στον νεοφώτιστο χριστιανό τη χριστιανική πίστη. Να τον οδηγήσει, καθώς θα μεγαλώνει, στη συνειδητή χριστιανική ζωή.
Αυτό δεν νομίζω να το θυμούνται και πολλοί ακόμα στις μέρες μας, καθώς οι περισσότεροι πιστέυουν πως η μόνη υποχρέωση του νονού είναι να γράψει τις όμορφες ευχές βάπτισης στο βιβλίο των ευχών καθώς και να φέρνει την ακριβότερη λαμπάδα (με το δώρο) κάθε Πάσχα.
Είναι κατακριτέο να μην γίνεται νηπιοβαπτισμός;
Η εκκλησία δεν ορίζει συγκεκριμένη ηλικία του παιδιού κατά την οποία θα πρέπει να τελεστεί το μυστήριο της βάπτισης. Φυσικά οι οδηγίες που δίνονται είναι να γίνεται σε νηπιακή ηλικία. Από εκεί και πέρα είναι στη διακριτική ευχέρεια των γονέων.
Πιθανών να έχετε ακούσει πολλά τρομακτικά πράγματα που μπορεί να συμβούν αν δεν… Τρομακτικές θεωρίες που κυκλοφορούν και αναπαράγονται περισσότερο σαν κουτσομπολιό-εκφοβισμός ανάμεσα στις γιαγιάδες και τις θείες τα οποία δεν πηγάζουν μέσα από τα βιβλία της επίσημης εκκλησίας.
Σε ότι αφορά τα θέματα της πίστης δεν θεωρώ πω μπορεί κάποιος να σε κατακρίνει για τις επιλογές σου, δηλαδή για τα πιστεύω σου… παρά μόνο για τις πράξεις σου. Αν κάποιοι γονείς θεωρούν πως πρέπει να αφήσουν το παιδί τους να επιλέξει το αν και πότε θα βαπτιστεί δεν μπορώ το κατακρίνω.
Κατηγορία: ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΒΗΜΑ - ΑΠΟΨΕΙΣ - ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ