Πώς γράφω Έκθεση στο Δημοτικό (Ε΄ & Στ΄) – Οδηγίες βήμα-βήμα
Πως γράφω Έκθεση στο Δημοτικό
γράφει η Μαρία Πεσλή,
Δασκάλα
Το άρθρο απευθύνεται στα παιδιά του δημοτικού και κυρίως στους μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων Ε΄ και Στ΄. Η παραγωγή γραπτού λόγου είναι από τις σημαντικότερες δεξιότητες, γι’ αυτό και διδάσκεται στα παιδιά από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού.
Α. Τα βασικά μέρη της έκθεσης
Η έκθεση θα πρέπει να αποτελείται από τρία βασικά μέρη: τον πρόλογο, το κύριο μέρος και τον επίλογο. Η δομή της έκθεσης, δηλαδή το πώς την «χτίζουμε» σε μέρη είναι από τα βασικότερα που πρέπει να προσέχουμε. Στον πρόλογο, κάνουμε μια σύντομη εισαγωγή στο θέμα, χωρίς λεπτομέρειες και χωρίς να αναλύσουμε κάτι. Προσπαθούμε επίσης, να γράψουμε κάτι που θα κινήσει το ενδιαφέρον αυτού που θα την διαβάσει. Η ανάλυση του θέματος γίνεται στο κύριο μέρος της έκθεσης, που είναι και το μεγαλύτερο σε έκταση. Αν, για παράδειγμα, έχουμε να περιγράψουμε ένα πρόσωπο που θαυμάζουμε, στο κύριο μέρος θα περιγράψουμε τα εξωτερικά και εσωτερικά χαρακτηριστικά του, τους λόγους που τον θαυμάζουμε κλπ. Ή αν θέμα της έκθεσης είναι ένα περιστατικό που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ, στο κύριο μέρος θα αφηγηθούμε τι έγινε στην αρχή, στη συνέχεια, στο τέλος, τις αιτίες και τα αποτελέσματα των γεγονότων. Ο επίλογος είναι το κλείσιμο της έκθεσής μας. Σε αυτό το μέρος, δεν προσθέτουμε τίποτα καινούριο, απλά ένα συμπέρασμα ή μια σύντομη ανακεφαλαίωση όσων αναλύσαμε στα προηγούμενα μέρη.
Β. Τι να κάνουμε, όταν γράφουμε έκθεση
1. Διαβάζουμε πολύ καλά το θέμα της έκθεσης πριν ξεκινήσουμε να γράφουμε, για να καταλάβουμε τι μας ζητάει. Μπορούμε να κάνουμε και ένα πρόχειρο σχεδιάγραμμα σ’ ένα φύλλο χαρτί.
2. Χωρίζουμε την έκθεση σωστά σε παραγράφους (αλλαγή νοήματος-αλλαγή παραγράφου). Προσέχουμε η έκθεσή μας να έχει τα τρία βασικά μέρη (πρόλογο, κύριο μέρος, επίλογο).
3. Προσέχουμε τη σωστή ορθογραφία των λέξεων, γιατί μια σωστά ορθογραφημένη έκθεση δημιουργεί καλή εντύπωση στον αναγνώστη.
4. Γράφουμε μικρές και σωστές συντακτικά προτάσεις, γιατί όσο πιο μεγάλες είναι οι προτάσεις μας, τόσο πιο εύκολο είναι να κάνουμε λάθη. Όσο προχωράμε βέβαια στις τάξεις, γράφουμε μεγαλύτερες προτάσεις, αλλά προσέχουμε πάντα την σύνταξη.
5. Χρησιμοποιούμε διαρθρωτικές λέξεις (π.χ. γιατί, όταν, ενώ, καθώς, άρα, αλλά, επίσης κλπ) για να συνδέουμε τις προτάσεις ή τις παραγράφους μεταξύ τους.
6. Χρησιμοποιούμε επίθετα για να δώσουμε «ζωντάνια» στο γραπτό μας και σωστούς χρόνους στα ρήματα. Για παράδειγμα, αν περιγράφουμε ένα περιστατικό ή μια ιστορία, χρησιμοποιούμε παρελθοντικούς χρόνους (παρατατικό, αόριστο, υπερσυντέλικο). Αν περιγράφουμε ένα αγαπημένο ζώο ή πρόσωπο, προτιμούμε παροντικούς χρόνους (κυρίως ενεστώτα).
Γ. Τι να μην κάνουμε, όταν γράφουμε έκθεση
1. Δεν επαναλαμβάνουμε τα ίδια (ίδιες λέξεις, φράσεις ή νοήματα), γιατί η έκθεση γίνεται κουραστική γι’ αυτόν που την διαβάζει.
2. Δεν ξεχνάμε τα σημεία στίξης (τελείες, κόμματα, ερωτηματικά, θαυμαστικά κλπ), τα οποία βοηθούν να γίνονται κατανοητά αυτά που γράφουμε. Αν προσπαθήσουμε να διαβάσουμε και οι ίδιοι ένα γραπτό χωρίς σημεία στίξης, δεν θα βγάλουμε νόημα.
3. Δεν κάνουμε βιαστικά και «άσχημα» γράμματα, γιατί αυτό δυσκολεύει κάποιον να διαβάσει το γραπτό μας.
4. Δεν δίνουμε την έκθεση στον δάσκαλό μας, αν δεν την διαβάσουμε 1-2 φορές, για να εντοπίσουμε τυχόν λάθη.
Δ. Αλλάζει ο τρόπος που γράφουμε έκθεση σε κάθε τάξη;
Είναι φυσικό πως καθώς προχωράμε στις τάξεις, αλλάζει και ο τρόπος που οι μαθητές γράφουν έκθεση, αλλά και οι απαιτήσεις που έχουν οι δάσκαλοι απ’ αυτούς. Στην Α’ δημοτικού, τα παιδιά μαθαίνουν γράμματα, συλλαβές, λέξεις και μικρές προτάσεις. Εισάγονται λοιπόν, στη βάση του γραπτού λόγου. Από τη Β’ δημοτικού κι έπειτα, τα παιδιά εξασκούνται να γράφουν μικρές παραγράφους, αφού έχουν αποκτήσει μια σχετική άνεση να γράφουν απλές προτάσεις. Στη Γ’ και Δ’ δημοτικού, οι μαθητές μαθαίνουν να δομούν την έκθεση σε παραγράφους και να αναλύουν περισσότερο όσα γράφουν. Στις δύο τελευταίες τάξεις του δημοτικού (Ε’ & Στ’) περιμένουμε οι μαθητές να σχηματίζουν μεγαλύτερες σωστές προτάσεις (γραμματικά και συντακτικά), να χρησιμοποιούν σωστή στίξη, επίθετα, σχήματα λόγου (παρομοιώσεις, μεταφορές κλπ) και να έχουν πιο πλούσιες ιδέες. Αναμένεται γενικά από τους μαθητές ένας πιο εξελιγμένος τρόπος γραφής έκθεσης.
Ε. Πώς μπορούμε να βελτιωθούμε στην έκθεση;
Οι μαθητές μπορούν να βελτιώσουν τον τρόπο που γράφουν έκθεση με διάφορους τρόπους. Αρχικά, θα βοηθηθούν διαβάζοντας εξωσχολικά βιβλία. Η ανάγνωση βιβλίων θα τους βοηθήσει να εμπλουτίσουν τη φαντασία και το λεξιλόγιό τους, αλλά και να βελτιώσουν την έκφραση και την ορθογραφία τους. Ένας άλλος τρόπος είναι να γράφουν όσο πιο πολλές εκθέσεις μπορούν και να δέχονται άμεση ανατροφοδότηση από τον εκπαιδευτικό, για να βελτιώνουν τα λάθη που κάνουν. Η συνεχής εξάσκηση στο γραπτό λόγο θα οδηγήσει στη σταδιακή βελτίωση των μαθητών. Επίσης, οι μαθητές χρειάζονται ενθάρρυνση από τους εκπαιδευτικούς σε κάθε βήμα αυτής της προσπάθειάς τους, για να μην τα παρατάνε. Κάθε μικρή επιτυχία τους βοηθά να συνεχίζουν.
Στ. Παράδειγμα έκθεσης
Τίτλος: «Ένας χώρος όπου έχω περάσει πολύ καλά ή καθόλου καλά»
(Β΄ Τεύχος Γλώσσας Στ’, Ενότητα 7, σελ.18, άσκηση 7)
Έκθεση | Οδηγίες |
---|---|
Εισαγωγή: Όλοι μας έχουμε βρεθεί σε μέρη που έχουμε περάσει πολύ όμορφα και τα έχουμε συνδέσει με ευχάριστες αναμνήσεις. Ένα τέτοιο μέρος για μένα είναι το σπίτι του παππού και της γιαγιάς στο χωριό της μαμάς μου. | Ας περιγράψουμε έναν χώρο όπου έχουμε όμορφες αναμνήσεις. Μπορούμε να γράψουμε για το σπίτι του παππού και της γιαγιάς στο χωριό. Στον πρόλογο, θα γράψουμε μια γενική πρόταση και απλά θα αναφέρουμε ποιος είναι ο χώρος αυτός όπου έχουμε περάσει πολύ καλά. Δεν θα αναλύσουμε κάτι στον πρόλογο που είναι η εισαγωγή στο θέμα της έκθεσης. |
Κύριο μέρος: Παράγραφος 1η: Το σπίτι του παππού και της γιαγιάς βρίσκεται σε ένα μικρό, ορεινό χωριό στο νομό Ευρυτανίας. Είναι ένα παραδοσιακό, χαμηλό, πέτρινο σπιτάκι, με μοναδική θέα τα ψηλά βουνά και τα καταπράσινα έλατα. Έχει μια μεγάλη αυλή γεμάτη με γλάστρες με όμορφα και ευωδιαστά λουλούδια. Στο εσωτερικό, έχει μόνο τέσσερα μικρά δωμάτια: κουζίνα, μπάνιο και δύο δωμάτια με κρεβάτια. Το ταβάνι και το πάτωμα σε όλα τα δωμάτια είναι ξύλινο, όπως και τα έπιπλα. Πολλά αντικείμενα μέσα στα δωμάτια, τα έχει φυλάξει η γιαγιά μου από τα παλιότερα χρόνια. Πολύ μεγάλη εντύπωση μου έκανε πάντα το σίδερο που είχαν παλιά για τα ρούχα που το γέμιζαν κάρβουνο και οι παλιές λάμπες πετρελαίου. | Στο κύριο μέρος, θα αναλύσουμε το θέμα της έκθεσης, προσέχοντας να χωρίσουμε σωστά σε παραγράφους. Στην πρώτη παράγραφο του κύριου μέρους, θα περιγράψουμε τον χώρο αυτό εσωτερικά και εξωτερικά. Προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε πολλά επίθετα που δίνουν «ζωντάνια» στην περιγραφή. |
Κύριο μέρος: Παράγραφος 2η: Από πολύ μικρή ηλικία, πήγαινα κάθε καλοκαίρι με τους γονείς μου στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς. Μέναμε για λίγες μέρες στην άδεια των γονιών μου και περνούσαμε πολύ όμορφα. Σο σπίτι έρχονταν κάθε καλοκαίρι και κάποια ξαδέρφια μου που κάναμε πολύ καλή παρέα. Όσο μεγάλωνα και οι γονείς μου λόγω της δουλειάς δεν μπορούσαν να ανέβουν στο χωριό, ανέβαινα μόνος μου και καθόμουν πολλές μέρες. Ανυπομονούσα να δω τον παππού και τη γιαγιά, αλλά και τα αγαπημένα μου ξαδέρφια. Οι παππούδες μου μού έκαναν όλα τα χατίρια και με γέμιζαν με αγάπη. Ο παππούς μου μού έλεγε ιστορίες από τα παλιά χρόνια και η γιαγιά μού μαγείρευε πεντανόστιμα φαγητά. Το αγαπημένο μου ήταν οι τηγανίτες της. Ένιωθα πολύ χαρούμενος και τυχερός! Επίσης, έπαιζα στην αυλή με τα ξαδέρφια μου διάφορα παιχνίδια. Το αγαπημένο μας ήταν το κρυφτό. | Στη δεύτερη παράγραφο του κύριου μέρους, θα γράψουμε πως γνωρίσαμε τον χώρο αυτό, ποιους συναντούσαμε εκεί και γιατί πηγαίναμε. Μπορούμε να γράψουμε και τι νιώθαμε, όταν βρισκόμασταν σ’ αυτόν τον χώρο. |
Επίλογος: Ποτέ δεν ξεχνάω το σπίτι των παππούδων μου στο χωριό. Οι μέρες που περνούσα εκεί ήταν οι καλύτερες της ζωής μου. | Στον επίλογο, μπορώ να γράψω κάτι γενικό (μια σκέψη ή ένα συναίσθημα). |
Σας ενδιαφέρουν:
- Παράδειγμα Έκθεσης Δημοτικού
- Πώς γράφω Περίληψη στο Δημοτικό – Οδηγίες βήμα-βήμα
- Πώς γράφω Περίληψη στο Λύκειο & Γυμνάσιο – Οδηγίες βήμα-βήμα
Κατηγορία: ΑΡΘΡΑ, ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ - ΛΥΣΑΡΙΑ, ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ - ΛΥΣΑΡΙΑ
Ευχαριστώ πολύ, αυτό με βοήθησε να γράψω την έκθεσή μου!
Μπράβο πάρα πολύ βοηθητικό!!
Μπράβο. Ειναι πολύ βοηθητικό και ευχαριστώ για αυτό που κανετε