«Η Τέχνη ως μέσο λύτρωσης. Σύγχρονος άνθρωπος και Τέχνη» Αναπτυγμένο Θέμα Έκθεσης Γ΄ Λυκείου

Τεχνη εκθεση Γ Λυκειου

«Η Τέχνη ως μέσο λύτρωσης για τον άνθρωπο» Αναπτυγμένο Θέμα Έκθεσης Γ΄ Λυκείου

Είναι γεγονός πως η τέχνη έχει επηρεάσει σημαντικά τη ζωή του ανθρώπου στην πορεία του μέσα στο χρόνο, αποτελώντας ουσιαστική διέξοδο δύσκολες στιγμές του. Νομίζετε ότι η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο λύτρωσης για τον άνθρωπο; Τεκμηριώστε την άποψή σας. Ποια στάση πρέπει να κρατήσει ο σύγχρονος άνθρωπος απέναντι στην τέχνη;

 

Πολύς λόγος γίνεται συχνά για τον πολιτισμό του ανθρώπου και μάλιστα προβάλλεται αυτός ως η ειδοποιός διαφορά που διακρίνει, το ανθρώπινο είδος από τα άλλα όντα της γης. Ο νους πολλών ανθρώπων, όταν αναφέρονται στον όρο “πολιτισμός”, σταματά στα τεχνολογικά επιτεύγματα, τα οποία είναι συνδεδεμένα με τις πρακτικές ανάγκες ή και σχετίζονται με γενικότερες εφαρμογές. Μια σοβαρή αποτίμηση του πολιτισμού θα έδειχνε ότι πίσω από τα προηγούμενα κατορθώματα κρύβεται η πνευματική εργασία που εκδηλώνεται στο πεδίο των θετικών επιστημών και ότι έχουν πολύ μεγάλη αξία και οι καθαρά πνευματικές δημιουργίες, οι οποίες αποτελούν στοιχείο της πολιτιστικής προόδου, όπως είναι η φιλοσοφία, οι μεταφυσικές αναζητήσεις, η ιστορία και η καλλιτεχνική έκφραση του ανθρώπου στις ποικίλες μορφές της. Η ενασχόληση με την τέχνη δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες εποχές ή λαούς, αλλά θεωρείται. καθολικό φαινόμενο. Η αξία της, είτε αναφερόμαστε στις καλές τέχνες είτε στη λογοτεχνική παραγωγή, είναι πολύ μεγάλη για τον ίδιο τον καλλιτέχνη και για το σύνολο, όταν βέβαια αυτή έχει να προσφέρει κάτι σημαντικό.

Μπορούμε πρώτα να αναφερθούμε στη θετική επίδραση της Τέχνης στον ίδιο το δημιουργό. Η τέχνη λοιπόν αποτελεί αξιόλογη διέξοδο μέσα από την οποία διοχετεύονται προς τα έξω τα στοιχεία με τα οποία είναι προικισμένος και καλύπτεται η φυσική του τάση για καλλιτεχνική έκφραση. ‘Έπειτα από τις προκλήσεις των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος και μπροστά στην ανάγκη να εξωτερικεύσει συναισθήματα και ιδέες, απελευθερώνεται, όταν κατορθώνει από τη μια να πετύχει την καλύτερη δυνατή σύλληψη του έργου με τη γόνιμη φαντασία του και από την άλλη να δώσει την κατάλληλη μορφή σ’ αυτό με τα εκφραστικά μέσα που έχει στη διάθεσή του. Τα παραπάνω δεν αποτελούν μόνο παράγοντα βαθύτερης ικανοποίησής του, αλλά και καλύτερης επικοινωνίας με τον κόσμο, γιατί με τον ιδιάζοντα τρόπο της καλλιτεχνικής έκφρασης  περνά μηνύματα στο κοινό.

Παράλληλα, ο καλλιτέχνης με τη δημιουργική του δραστηριότητα ξεφεύγει από τα καθημερινά προβλήματα. Με την αφοσίωση στο έργο του, επειδή αυτό τον συναρπάζει ιδιαίτερα, καταφέρνει να στέκεται πέρα από τη στενή επιδίωξη υλικών αγαθών δεν πέφτει θύμα των προκλήσεων της κοινωνίας, που παρουσιάζονται με την έντονη προβολή πλασματικών αναγκών, αφού τον απορροφά η καλλιτεχνική  δημιουργία, μέσω της οποίας ξεφεύγει από τις παγίδες της υπερκατανάλωσης. Η  καλλιτεχνική δράση λειτουργεί ως όαση στον έντονο ρυθμό ζωής  και στις πιέσεις των προβλημάτων του κοινωνικού περιβάλλοντος. Συνάμα, η ενασχόληση με την τέχνη κάνει το δημιουργό να ενατενίζει τη ζωή μέσα από ένα φιλοσοφικό πρίσμα μερικές φορές και να αντιλαμβάνεται ενορατικά κάποια στοιχεία της βαθύτερης ουσίας του κόσμου. Κι όταν δεν αντιμετωπίζει προβλήματα επιβίωσης, υποχωρεί το βάρος της καθημερινότητας, που για άλλους είναι αφόρητο. Βέβαια, από την πίεση της ανίας και της έντασης μπορεί να απαλλαγεί όχι μόνο ο επώνυμος καλλιτέχνης, αλλά και ο απλός άνθρωπος που δοκιμάζει να εκφραστεί με την τέχνη.

Επιπλέον, μέσα από την καλλιτεχνική προσφορά του είναι δυνατό το άτομο να πετύχει την κοινωνική καταξίωση. Η ανταπόκριση του κοινού, εφόσον είναι οξυδερκές και έχει απαιτήσεις από τους καλλιτέχνες, θεωρείται βασική προϋπόθεση για την αξιολόγηση της προσφοράς τους. Το μήνυμα ότι ο δημιουργός είναι άξιος της αποστολής του το στέλνουν και οι ευνοϊκές κριτικές από ανθρώπους που ασχολούνται με θέματα τέχνης, αρκεί να είναι αμερόληπτοι. Στο πλαίσιο βέβαια της  καταξίωσης στον ευρύτερο χώρο, κορύφωση της ανοδικής πορείας του καλλιτέχνη αποτελεί η επιβράβευση με συγκεκριμένους επαίνους από την πολιτεία ή από φορείς και κυρίως από ιδρύματα που περιβάλλονται από διεθνή αίγλη κι έχουν ιδιαίτερη ακτινοβολία. Έτσι, η ανακήρυξη του καλλιτέχνη ως επίτιμου μέλους σ’ ένα πνευματικό ίδρυμα ή η απονομή σ’ αυτόν του βραβείου Νόμπελ, για παράδειγμα, του δίνουν ξεχωριστή χαρά και ηθική ικανοποίηση που συνδέεται με την κοινωνική αναγνώριση της πολιτιστικής του προσφοράς.

Η τέχνη λειτουργεί απολυτρωτικά και για τους πολλούς, τους ανθρώπους που είναι αποδέκτες των καλλιτεχνικών δημιουργημάτων. Η επαφή μ’ αυτά συμβάλλει στην ψυχική ισορροπία του ατόμου, απομακρύνοντας τις δυσάρεστες καταστάσεις που επισκιάζουν το συναισθηματικό του κόσμο. Η εντυπωσιακή προβολή ορισμένων στοιχείων της πραγματικότητας και γενικά της ζωής μετουσιωμένων μέσα από το φακό της τέχνης προκαλεί τη συναρπαστική επίδραση αρκετών καλλιτεχνικών δημιουργιών. Ενεργοποιείται η προσοχή του δέκτη, ο οποίος, απορροφημένος απ’ αυτά που βλέπει, ακούει ή διαβάζει, απαλλάσσεται, έστω και για λίγο, από την πίεση των δύσκολων συνθηκών της ζωής. Η χαρούμενη ατμόσφαιρα που επικρατεί στους χώρους των πολιτιστικών εκδηλώσεων και η κοινωνική επαφή την οποία έχει το άτομο ως μέλος μιας ομάδας που θεωρείται, ότι έχει κοινά καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα επηρεάζουν θετικά τα συναισθήματά του. Ακόμη και η αναμονή λίγες μέρες πριν από την, παρακολούθηση μιας παράστασης συντελεί συχνά στη βελτίωση της διάθεσής του. Από την επαφή του με την τέχνη το άτομο δέχεται νέα ερεθίσματα, που αποτελούν αφορμή και για ψυχική ανάταση.

Σε συνάφεια με το θετικό αντίκτυπο στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου  βρίσκεται μια πιο συγκεκριμένη επίδραση των καλλιτεχνικών δημιούργημά των η άμβλυνση του πόνου, που πετυχαίνεται με  την  προβολή  καταστάσεων  παρεμφερών  με  αυτές που υφίσταται ο δέκτης. Η ένταξη του προβλήματος σε κάποιο ευρύτερο πλαίσιο συντείνει στην αποτίναξη του έντονου ψυχικού βάρους, που ήταν καρπός των δυσμενών συνθηκών. Προβάλλονται στον αποδέκτη καταστάσεις που ίσως είναι χειρότερες από τη δική του κι έτσι αυτός, συγκρίνοντας τέτοιες συνθήκες με τη ζωή που κάνει, ανακουφίζεται, έστω κι αν δε λύνεται με παρόμοιο τρόπο το πρόβλημά του. Από την άλλη μεριά, όταν αντιληφθεί ότι υπάρχουν άνθρωποι σε πλεονεκτική θέση, μπορεί να αναπτύξει την αγωνιστικότητά του ώστε να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσής του, στάση που θεωρείται ως διαδικασία εξόδου από την ανέχεια. Συχνά βέβαια παρουσιάζονται σε ορισμένα έργα τέχνης άτομα με σθένος και κατάφαση στη ζωή, τα οποία ξεπέρασαν δύσκολες καταστάσεις και ωφελήθηκαν. Τότε ο δέκτης, έχοντας ως πρότυπα αυτούς τους ήρωες, δε θεωρεί ανέφικτη την αντιμετώπιση πιεστικών προβλημάτων, αποβάλλει τη μεμψιμοιρία που ίσως τον χαρακτηρίζει και αποκτά θάρρος για τον αγώνα στο μέλλον.

Πέρα από τα ευεργετικά αποτελέσματα για τα οποία έγινε νύξη προηγουμένως, δεν πρέπει να μας διαφεύγει η αισθητική απόλαυση που προκαλούν τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα  Αποτελεί γνώρισμα ουσιαστικής επαφής με αυτά και, όταν μυηθεί κατάλληλα το άτομο, αντιλαμβάνεται το στοιχείο του ωραίου και νιώθει μια ανώτερη συγκίνηση, μια ανέκφραστη χαρά, γιατί με τη μεσολάβηση του έργου τέχνης προσεγγίζει βαθύτερα την πραγματικότητα. Συναρπάζει η δεξιοτεχνία του καλλιτέχνη, καθώς αντανακλάται στη γοητεία που ενέχει η πλοκή του έργου, στο ρυθμό, στην αρμονία, που προέρχονται από ένα ισορροπημένο “πάντρεμα” αντίθετων στοιχείων, και στην τελική “κάθαρση” του ακροατή, θεατή ή αναγνώστη. Κι όταν ο άνθρωπος φτάσει στο σημείο να διατηρεί τακτική επαφή με τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα, “δρέπει” κι αυτός ανάλογους καρπούς, αφού, αποκτώντας τη δυνατότητα καλύτερης αποτίμησης της αξίας των έργων, νιώθει βαθύτερα το αισθητικό αποτέλεσμα. Μπορούμε βέβαια να ισχυριστούμε ότι με την τέχνη προωθείται και η ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας του ατόμου που έχει αληθινή σχέση με το συγκεκριμένο χώρο. Καθώς ο καλλιτέχνης χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη ευαισθησία για τα διαχρονικά και επίκαιρα προβλήματα, βλέπει σε μεγαλύτερο βάθος τα πράγματα, εισχωρώντας στα σημεία εκείνα που για τους πολλούς δεν είναι ευδιάκριτα. Η καλλιέργειά του, η παιδεία του, η οποία συγκροτεί μαζί με το ταλέντο και την άσκηση το απαραίτητο υπόβαθρο, τον βοηθούν να συλλαμβάνει και να παρουσιάζει κάποιες γενικές παραμέτρους της πραγματικότητας. Προβληματιζόμενος λοιπόν ο δέκτης πάνω σ’ αυτές, αντιλαμβάνεται πιο σφαιρικά τη ζωή και διαμορφώνει μια ευρύτερη άποψη για τον κόσμο. ο καλλιτέχνης περνά τους προβληματισμούς του στο κοινό με το δικό του τρόπο και καυτηριάζει. καταστάσεις και πρόσωπα, δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις, κι έτσι το άτομο που έρχεται σ’ επαφή με την τέχνη μπορεί να σκέφτεται  πιο ελεύθερα. Στην ενίσχυση της κριτικής του ικανότητας συντελεί  και η ίδια η προσπάθεια που καταβάλλει όταν επιδιώκει να κατανοήσει. περισσότερο ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα. άλλοτε πάλι  αυτό αποτελεί αφορμή για εποικοδομητική αντιπαράθεση και ανάπτυξη συζητήσεων με άλλους αποδέκτες, με αποτέλεσμα την ενδυνάμωση της κρίσης του ατόμου.

Παράλληλα, προβάλλονται μέσω της τέχνης ηθικά μηνύματα και ενσταλάζονται ιδέες που αφορούν την κοινωνική ζωή, με συνέπεια να καλλιεργείται  το άτομο και να συμπεριφέρεται καλύτερα. ο ρόλος της τέχνης στην περίπτωση αυτή είναι παιδαγωγικός και γενικότερα μορφωτικός. το άτομο, κυρίως το νεαρό, γοητεύεται από τους ήρωες των καλλιτεχνικών έργων και προσπαθεί να τους μιμηθεί πράγμα που είναι ωφέλιμο όταν αυτοί συμπεριφέρονται άψογα, και  από την άλλη μεριά, αν νιώθει αποτροπιασμό από τη στάση των προσώπων που παρουσιάζονται, αυτά λειτουργούν ως αντιπαράδειγμα. Οι καλλιτέχνες ακόμη έχουν τη δυνατότητα να μεταπλάθουν τα παραδοσιακά στοιχεία και να δίνουν νέα πνοή στις πνευματικές συλλήψεις του παρελθόντος, συμβάλλοντας στην επαφή των ανθρώπων με τις αξίες που είχαν διαμορφωθεί παλιά και που μπορούν να γίνουν οδηγός στο σήμερα. Με τα έργα τέχνης εσωτερικεύουν οι αποδέκτες πανανθρώπινες αξίες, όπως την ειρήνη, την ελευθερία και τη δημοκρατία. Αναπτύσσεται η ευαισθησία στα κοινωνικά προβλήματα, καθώς η τέχνη αποδίδει το στίγμα τους με παραστατικότητα, και προβάλλεται η αγωνιστικότητα ως ανώτερη αρετή για την αντιμετώπισή τους. Είναι χαρακτηριστική η γνώμη του  Μπέρτολτ Μπρεχτ: “Όλες οι τέχνες συμβάλλουν στην πιο μεγάλη απ’ όλες. στην τέχνη της ζωής”.

Εκτός από την επίδραση στην προσωπικότητα  του ατόμου, σημαντική είναι η δύναμη που έχει η  τέχνη να πετύχει τη συνοχή των μελών της κοινωνίας και τη συναδέλφωση των λαών. Η τέχνη του παρελθόντος αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς και. όταν ο άνθρωπος διακρίνεται από φρόνηση στη στάση που κρατά απέναντι στα δημιουργήματα των παλιών, βιώνει τα στοιχεία που άντεξαν στη φθορά του χρόνου και έτσι επηρεάζεται θετικά η εθνική ταυτότητα του λαού. Εξάλλου, η ανταλλαγή πολιτιστικών αγαθών βοηθά στην καλύτερη αντίληψη της νοοτροπίας άλλων λαών και οδηγεί στη συναισθηματική προσέγγιση ανθρώπων που έχουν διαφορετική κουλτούρα. Ιδιαίτερα επιδρά η ανάγκη συνεργασίας ανάμεσα σε διαφορετικές κοινωνίες για να υλοποιηθεί ένα κοινό πολιτιστικό πρόγραμμα, οπότε η αμεσότητα στην επαφή των ατόμων συντελεί στην άρση των προκαταλήψεων.

Οι θετικές επιπτώσεις που θίχτηκαν ως εδώ είναι ενδεικτικές της λύτρωσης που προσφέρει η τέχνη, αλλά απαιτούνται ορισμένες προϋποθέσεις για να τελεσφορήσει ο αγώνας των καλλιτεχνών. Αναφορικά με τη στάση που οφείλουν να κρατήσουν αυτοί, είναι σωστό, πρώτα, να μην κάνουν “τέχνη για την τέχνη”, γιατί τότε είναι αμφισβητήσιμη η αποτελεσματική συμβολή της στην πρόοδο του συνόλου. Ο δημιουργός δεν πρέπει να κλείνεται ερμητικά στον εαυτό του αδιαφορώντας για τις γενικές εξελίξεις, μια και δε βρίσκεται έξω από τα κοινωνικά δρώμενα. Στην αντίθετη περίπτωση, κατά τη γνώμη του Γ. Σεφέρη: “Τέχνη σημαίνει δουλειά ενός ανάπηρου ανθρώπου που φτιάνει αδειανά κομψοτεχνήματα κλεισμένος μέσα σ’ ένα αποστειρωμένο δωμάτιο”. Καλείται λοιπόν ο καλλιτέχνης να είναι εκφραστής της εποχής του και να δημιουργήσει έργα μέσα από τα οποία θα διαφαίνονται οι πόθοι και οι αγώνες των ανθρώπων. χρειάζεται να έχει αφετηρία και στόχο την αντικειμενική πραγματικότητα, που θα την επεξεργαστεί με τον ιδιαίτερο τρόπο της καλλιτεχνικής έκφρασης, και να επανατροφοδοτήσει τα μέλη της κοινωνίας με νέα ερεθίσματα προκλήσεις. Είναι ανάγκη ακόμη να αποδεσμευτεί από τα “καλούπια” μιας ορισμένης τεχνοτροπίας και να μη δίνει υπερβολική βαρύτητα στη μορφή που έχει καθιερωθεί αλλά στην ουσία του έργου, διαμορφώνοντας το προσωπικό του στιλ.

Μια άλλη  σημαντική προϋπόθεση είναι  να μην αμβλύνεται, στο όνομα της “στρατευμένης τέχνης”, το αισθητικό αποτέλεσμα ενός καλλιτεχνικού δημιουργήματος. Όταν κατά την προσωπική έκφραση κάποιου καλλιτέχνη επισκιάζεται το στοιχείο του ωραίου από πολιτικούς και γενικότερα ιδεολογικούς σκοπούς και το πνευματικό προϊόν γίνεται όργανο εξυπηρέτησής τους, ο δημιουργός παγιδεύεται στον κόσμο των ιδιοτελών και γενικότερων συμφερόντων και χάνει τη φερεγγυότητα που απαιτείται για τη γενική αναγνώριση. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά καλλιεργεί και το φανατισμό, επηρεάζοντας το συναισθηματισμό των δεκτών και υποβάλλοντας τα πλήθη σε καταστροφικές εξάρσεις με την επίδραση που ασκεί στο υποσυνείδητό τους. Συνάμα, τα ηθικά στοιχεία που εμπεριέχονται και προβάλλονται με το έργο τέχνης είναι καλό να μην αναπαράγουν μια άρρωστη κοινωνική ηθική και να μην επιδιώκεται να διατηρηθούν θνησιγενείς τρόποι συμπεριφοράς. αντίθετα, να αποτελεί το καλλιτέχνη, μα πρωτοπορία, εισάγοντας νέα μηνύματα. Σύμφωνα με τον Π. Θεοδωρακόπουλο: “Η τέχνη ούτε σκοπιμότητα ούτε κατεύθυνση υπολογισμένη σκέψη γνωρίζει”.

Ο καλλιτέχνης πρέπει επιπλέον να αποδεικνύει  τη ζωή του ότι δεν υπάρχει αντίφαση ανάμεσα στις αξίες που προβάλλει με το έργο του και στη συμπεριφορά του. Επειδή αποτελεί πρότυπο για τους πολλούς και επηρεάζει τη σκέψη τους, καθώς είναι συχνά ευρύτατα γνωστός, δεν επιτρέπεται με τις πράξεις του να αναιρεί τις ιδέες που προωθούνται μέσα από το καλλιτεχνικό δημιούργημα. Η άψογη στάση σε θέματα ζωής και σε συγκεκριμένα προβλήματα αποτρέπει την καταλυτική επίδραση του δημιουργού στις αξίες που ενστερνίζονται οι δέκτες και τη μετατροπή του σε παράδειγμα προς αποφυγή. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σ’ αυτό το ζήτημα, γιατί ο απλός πολίτης δεν μπορεί συνήθως να υιοθετήσει αξίες αποσυνδέοντάς τις από το ήθος του καλλιτέχνη. Τον πληγώνει βαθιά το ότι δεν τις τηρεί ο ίδιος, ενώ κυριαρχούν στα έργα του.

Αν αναφερθούμε σε όσους προβάλλουν τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα, αλλά και στους ίδιους τους παραγωγούς, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι επιβάλλεται να λείψει η εμπορευματοποίηση της τέχνης. Δεν απορρίπτεται η επιδίωξη του θεμιτού κέρδους, αλλά είναι επιβλαβές να προωθούνται έργα ευτελούς ποιότητας και να γίνεται, εκμετάλλευση της τάσης που έχει πολλές φορές το κοινό να αρκείται. ή και να αρέσκεται. στην επιφανειακή ψυχαγωγία. Θεωρείται, απαραίτητο και πρωταρχικό μέλημα των διάφορων παραγόντων να διαφημίζονται. οι καλλιτεχνικές δημιουργίες σε σωστό πλαίσιο και με βάση μια διαμορφωμένη και ευρύτερα αποδεκτή δεοντολογία. Συνάμα, χρειάζεται να είναι προσιτά από οικονομική άποψη τα ποιοτικά έργα, γιατί έτσι δεν αποτρέπεται ο απλός πολίτης από τη συχνή επαφή με το χώρο της ουσιαστικής τέχνης. Μια ιδιάζουσα μορφή εμπορευματοποίησης, που είναι κι αυτή κατακριτέα, παρουσιάζεται στην περίπτωση που άνθρωποι ανώτερων κοινωνικών τάξεων χρησιμοποιούν τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα ως μέσο για κοινωνική προβολή και. επίδειξη στον περίγυρό τους.

Από την άλλη μεριά εξάλλου, είναι πολύ εποικοδομητική η στάση του κοινού απέναντι στην καλλιτεχνική παραγωγή, όταν όμως οι δέκτες ασκούν γόνιμη κριτική. Εάν δυσκολεύονται να κατανοήσουν κάποια δημιουργήματα, δεν είναι σωστός ο δρόμος της παραίτησης απ’ αυτά και της απόρριψής τους. Παρερμηνεύεται έτσι η έννοια της κουλτούρας και δημιουργείται η εντύπωση πως τα έργα προορίζονται  για τους λίγους που είναι μυημένοι. Είναι όμως για όλους οι ορίζοντες ανοιχτοί να αναπτύξουν δημιουργική επαφή με την τέχνη, να προσπαθήσουν να αφομοιώσουν τα μηνύματά της και να εκφέρουν τη γνώμη τους. Αυτή έχει σπουδαίο ειδικό βάρος. Η μαζική ανταπόκριση ενός κοινού που ξέρει να κρίνει (πράγμα που διαπιστώνεται είτε με ,τη συμμετοχή σε εκδηλώσεις είτε με την αγορά προϊόντων τέχνης, όπως λογοτεχνικών βιβλίων και δίσκων μουσικής) αποτελεί δείκτη αποδοχής της καλλιτεχνικής παραγωγής. Αν πάλι αυτό το κοινό είναι αυστηρό στην κριτική του, αποφεύγονται  ή διορθώνονται πιθανές προχειρότητες στον καλλιτεχνικό χώρο.

Ειδικότερη είναι η λειτουργία των ανθρώπων που έχουν την ιδιότητα των κριτικών τέχνης, γιατί η σωστή τοποθέτησή τους επηρεάζει θετικά την παραγωγή καλλιτεχνικών έργων. Είναι απαραίτητη η αντικειμενική κριτική, χωρίς να υπάρχουν προσωπικές, ιδεολογικές ή άλλες προκαταλήψεις. Η ουδετερότητα απέναντι στα δημιουργήματα και η επιφυλακτικότητα ακόμη στη διατύπωση και δημοσίευση της γνώμης θεωρούνται ασφαλιστικές δικλίδες. Καθώς ο κριτικός είναι γνώστης του αντικειμένου στο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό χώρο που ασκεί κριτική και αποτελεί ενδιάμεσο παράγοντα ανάμεσα στον καλλιτέχνη και στο κοινό, επιτελεί διττή λειτουργία. Μπορεί από τη μια να διατυπώνει υπεύθυνες προτάσεις για τη βελτίωση της ποιότητας των καλλιτεχνικών προϊόντων και από την άλλη να διαφωτίζει. ικανοποιητικά τους αποδέκτες, ώστε να προβαίνουν στις καλύτερες επιλογές και να διευκολύνονται στην αφομοίωση του περιεχομένου των δημιουργημάτων με τα οποία έρχονται σε επαφή.

Σε γενικότερο επίπεδο, θεωρείται ότι η πολιτεία έχει καθήκον να συμβάλλει μαζί με άλλους φορείς στην αναβάθμιση  της καλλιτεχνικής παιδείας των πλατιών κοινωνικών στρωμάτων. Τέτοια προσπάθεια μπορεί να αναληφθεί στο σχολικό χώρο, ο οποίος στη χώρα μας  τουλάχιστον υστερεί σοβαρά σ’ αυτό το θέμα σε σύγκριση με προηγμένα κράτη. Είναι απαραίτητα τα καλλιτεχνικά μαθήματα, αλλά και οι κατάλληλες συνθήκες γι’ αυτά και χρειάζεται να δίνονται ευκαιρίες για να ενισχυθεί μέσα από την καλλιτεχνική έκφραση η δημιουργικότητα των μαθητών που έχουν ταλέντο. Η επαφή ακόμη με διάφορους καλλιτέχνες που προσκαλούνται στο σχολείο καλλιεργεί την ευαισθησία των παιδιών. Αυτονόητη κρίνεται και η ύπαρξη της απαραίτητης υποδομής για πολιτιστικές εκδηλώσεις και για  γιορτές σε εθνικές επετείους, πιο συγκεκριμένα, ώστε αυτές να μην καταλήγουν σε παρωδία. Στην προαγωγή της καλλιτεχνικής παιδείας έχει συγχρόνως δυνατότητες να συμβάλλει η κοινωνία με την προβολή ποιοτικά ανώτερων δημιουργημάτων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και με την παρουσίαση κατάλληλων συζητήσεων και ενημερωτικών εκπομπών γενικά, για να επιτελούν αυτά ουσιαστικό μορφωτικό ρόλο.

Συνάμα, η πολιτεία πρέπει να ενισχύει τις ευγενείς προσπάθειες των καλλιτεχνών για ποσοτική παραγωγή. Θεωρείται εύλογη η οικονομική βοήθεια σε ικανούς  καλλιτέχνες, που τους λείπει όμως η φήμη, καθώς υποσκελίζονται από άλλους, τους οποίους προωθεί το κατεστημένο στον καλλιτεχνικό χώρο. Αλλά οι οικονομικές επιχορηγήσεις και σε όσους αρχίζουν τη σταδιοδρομία τους λειτουργούν ενθαρρυντικά στην προσπάθειά τους να ορθοποδήσουν στο πλαίσιο ενός σκληρού ανταγωνισμού. Χρειάζεται και η αρωγή στην πολιτιστική δραστηριότητα της επαρχίας, με τη δημιουργία των κατάλληλων χώρων και με τη χρηματοδότηση συλλόγων που παρουσιάζουν αξιόλογη δράση. Πέρα από τις προηγούμενες παροχές, η ηθική συμπαράσταση και αναγνώριση των ανθρώπων που παράγουν τέχνη επηρεάζει την αναβάθμιση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, γιατί αναπτερώνει τις  δυνάμεις τους. Η πολιτεία μπορεί ακόμη να βοηθήσει στον αγώνα των καλλιτεχνών και έμμεσα, ενισχύοντας οικονομικά τους πολίτες, ώστε να μην αποφεύγουν τα ποιοτικά καλλιτεχνικά δημιουργήματα εξαιτίας της οικονομικής δυσπραγίας. Σ’ αυτό το θέμα ήταν πρωτοπόρος ο Περικλής, που καθιέρωσε τα “θεωρικά” στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.χ. .

Θα  ήταν  σοβαρή παράλειψη όμως αν δεν περιλαμβάναμε  το  δημοκρατικό καθεστώς μιας χώρας  στις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να λειτουργεί απολυτρωτικά η τέχνη. Η δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης επιτρέπει στον καλλιτέχνη να δημιουργεί χωρίς δεσμεύσεις και ετεροκαθορισμούς. Η απουσία λογοκρισίας βοηθά στην αξιοποίηση του ταλέντου του και δεν αλλοιώνεται. η πηγαία σύλληψη της ουσίας και της μορφής του καλλιτεχνήματος. Σ’ ένα φιλελεύθερο πολίτευμα υπάρχουν περιθώρια και για σάτιρα προσώπων και καταστάσεων, η οποία περνά μηνύματα με το δικό της τρόπο, κινεί τα λιμνάζοντα νερά και ευαισθητοποιεί τους πολίτες σε δημόσια θέματα. Γενικότερα, το δημοκρατικό πλαίσιο δίνει την ευχέρεια να διαφοροποιούνται οι καλλιτέχνες, δημιουργώντας πολλά ρεύματα, να αποτελούν σοβαρό αντίλογο στην εξουσία, καθώς προβληματίζουν το λαό και εντείνουν την αγωνιστικότητά του.

Απαραίτητη, τέλος, θεωρείται και η ιδιαίτερη φροντίδα απ’ όλους για την προστασία των καλλιτεχνικών δημιουργημάτων του παρελθόντος. Αρχικά, από την πλευρά της πολιτείας χρειάζεται να οργανωθεί και να στελεχωθεί ικανοποιητικά ένα σύστημα αντιμετώπισης της αρχαιοκαπηλίας, η οποία με τις διεθνείς δικτυώσεις της έχει μετατραπεί σε μάστιγα και απειλεί να μας στερήσει πολλούς αρχαιολογικούς θησαυρούς μας Κάτι τέτοιο βέβαια στερεί το λαό από ένα πλήθος καλλιτεχνικών δημιουργιών που θα πρόσφεραν ωφέλιμα ερεθίσματα. Συγχρόνως, η προστασία των έργων τέχνης από τη φθορά του χρόνου και από τις επιβλαβείς επιδράσεις του μολυσμένου περιβάλλοντος με τη χρήση τεχνικών μεθόδων θα συντελέσει στη μεγαλύτερη αισθητική απόλαυση όσων έρχονται σ’ επαφή με πρέπει να υποτιμηθεί και ο ρόλος του απλού πολίτη, ο οποίος όταν έχει συνείδηση της αξίας των αρχαιολογικών θησαυρών, αποφεύγει. την καταστροφή τους και μπορεί να συνδράμει. ενεργητικά στην προσπάθεια της πολιτείας για τη διάσωση των μνημείων του παρελθόντος.

Είναι φανερό λοιπόν ότι το μέγεθος των θετικών επιδράσεων της τέχνης δε συλλαμβάνεται εύκολα, καθώς αυτές είναι πολυδιάστατες. Αφορούν την προσωπική έκφραση του καλλιτέχνη, τις ποικίλες ωφέλειες που αποκομίζουν τα άτομα – δέκτες και, συνακόλουθα, τις θετικές επιδράσεις στο σύνολο. Χωρίς όμως τις προϋποθέσεις που σχετίζονται είτε με την ποιότητα της καλλιτεχνικής έκφρασης και το ήθος του δημιουργού είτε με τη στάση των αποδεκτών και τη συμβολή της ευρύτερης κοινωνίας στην πολιτιστική αναβάθμιση, δεν μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστικές ωφέλειες, αφού η ύπαρξη δυσχερειών θα αναστέλλει συνεχώς τη δυνατότητα θετικής επίδρασης της τέχνης. Είναι αυτονόητο επομένως ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις απαιτούμενες προϋποθέσεις, για να αναπτυχθεί σε δημιουργική βάση η σχέση καλλιτέχνη και κοινού.

του Βαγγέλη Ρηγούδη
Εκπαιδευτικός, Φιλόλογος ΑΠΘ


Κατηγορία: ΑΡΘΡΑ

Tags: ,

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

https://onbet.red https://bsport.fit https://onbet88.ooo https://i9bet.biz https://hi88.ooo https://okvip.at https://f8bet.at https://fb88.cash https://vn88.cash https://shbet.at multicanais xoso xoso tin chelsea thông tin chuyển nhượng câu lạc bộ bóng đá arsenal bóng đá atalanta bundesliga cầu thủ haaland UEFA everton xoso futebol ao vivo futemax multicanais onbet bóng đá world cup bóng đá inter milan tin juventus benzema la liga clb leicester city MU man city messi lionel salah napoli neymar psg ronaldo serie a tottenham valencia AS ROMA Leverkusen ac milan mbappe napoli newcastle aston villa liverpool fa cup real madrid premier league Ajax bao bong da247 EPL barcelona bournemouth aff cup asean football bên lề sân cỏ báo bóng đá mới bóng đá cúp thế giới tin bóng đá Việt UEFA báo bóng đá việt nam Huyền thoại bóng đá giải ngoại hạng anh Seagame tap chi bong da the gioi tin bong da lu trận đấu hôm nay việt nam bóng đá tin nong bong da Bóng đá nữ thể thao 7m 24h bóng đá bóng đá hôm nay the thao ngoai hang anh tin nhanh bóng đá phòng thay đồ bóng đá bóng đá phủi kèo nhà cái onbet bóng đá lu 2 thông tin phòng thay đồ the thao vua app đánh lô đề dudoanxoso xổ số giải đặc biệt hôm nay xổ số kèo đẹp hôm nay ketquaxoso kq xs kqxsmn soi cầu ba miền soi cau thong ke sxkt hôm nay thế giới xổ số xổ số 24h xo.so xoso3mien xo so ba mien xoso dac biet xosodientoan xổ số dự đoán vé số chiều xổ xoso ket qua xosokienthiet xoso kq hôm nay xoso kt xổ số mega xổ số mới nhất hôm nay xoso truc tiep xoso Việt SX3MIEN xs dự đoán xs mien bac hom nay xs miên nam xsmientrung xsmn thu 7 con số may mắn hôm nay KQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanh dự đoán xổ số 3 miền dò vé số du doan xo so hom nay ket qua xo xo ket qua xo so.vn trúng thưởng xo so kq xoso trực tiếp ket qua xs kqxs 247 số miền nam s0x0 mienbac xosobamien hôm nay số đẹp hôm nay số đẹp trực tuyến nuôi số đẹp xo so hom qua xoso ketqua xstruc tiep hom nay xổ số kiến thiết trực tiếp xổ số kq hôm nay so xo kq trực tuyen kết quả xổ số miền bắc trực tiếp xo so miền nam xổ số miền nam trực tiếp trực tiếp xổ số hôm nay ket wa xs KQ XOSO xoso online xo so truc tiep hom nay xstt so mien bac trong ngày KQXS3M số so mien bac du doan xo so online du doan cau lo xổ số keno kqxs vn KQXOSO KQXS hôm nay trực tiếp kết quả xổ số ba miền cap lo dep nhat hom nay soi cầu chuẩn hôm nay so ket qua xo so Xem kết quả xổ số nhanh nhất SX3MIEN XSMB chủ nhật KQXSMN kết quả mở giải trực tuyến Giờ vàng chốt số Online Đánh Đề Con Gì dò số miền nam dò vé số hôm nay so mo so de bach thủ lô đẹp nhất hôm nay cầu đề hôm nay kết quả xổ số kiến thiết toàn quốc cau dep 88 xsmb rong bach kim ket qua xs 2023 dự đoán xổ số hàng ngày Bạch thủ đề miền Bắc Soi Cầu MB thần tài soi cau vip 247 soi cầu tốt soi cầu miễn phí soi cau mb vip xsmb hom nay xs vietlott xsmn hôm nay cầu lô đẹp thống kê lô kép xổ số miền Bắc quay thử xsmn xổ số thần tài Quay thử XSMT xổ số chiều nay xo so mien nam hom nay web đánh lô đề trực tuyến uy tín KQXS hôm nay xsmb ngày hôm nay XSMT chủ nhật xổ số Power 6/oc.org/" target="_blank">XS Minh Ngọc trực tiếp hôm nay XSMN 88 XSTD xs than tai xổ số UY TIN NHẤT xs vietlott 88 SOI CẦU SIÊU CHUẨN SoiCauViet lô đẹp hôm nay vip ket qua so xo hom nay kqxsmb 30 ngày dự đoán xổ số 3 miền Soi cầu 3 càng chuẩn xác bạch thủ lô nuoi lo chuan bắt lô chuẩn theo ngày kq xo-so lô 3 càng nuôi lô đề siêu vip cầu Lô Xiên XSMB đề về bao nhiêu Soi cầu x3 xổ số kiến thiết ngày hôm nay quay thử xsmt truc tiep kết quả sxmn trực tiếp miền bắc kết quả xổ số chấm vn bảng xs đặc biệt năm 2023 soi cau xsmb xổ số hà nội hôm nay sxmt xsmt hôm nay xs truc tiep mb ketqua xo so online kqxs online xo số hôm nay XS3M Tin xs hôm nay xsmn thu2 XSMN hom nay xổ số miền bắc trực tiếp hôm nay SO XO xsmb sxmn hôm nay 188betlink 188 xo so soi cầu vip 88 lô tô việt soi lô việt XS247 xs ba miền chốt lô đẹp nhất hôm nay chốt số xsmb CHƠI LÔ TÔ soi cau mn hom nay chốt lô chuẩn du doan sxmt dự đoán xổ số online rồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm nay thống kê lô gan miền bắc dàn đề lô Cầu Kèo Đặc Biệt chốt cầu may mắn kết quả xổ số miền bắc hôm Soi cầu vàng 777 thẻ bài online du doan mn 888 soi cầu miền nam vip soi cầu mt vip dàn de hôm nay 7 cao thủ chốt số soi cau mien phi 777 7 cao thủ chốt số nức tiếng 3 càng miền bắc rồng bạch kim 777 dàn de bất bại on news ddxsmn 188bet w88 w88 789bet tf88 sin88 suvip sunwin tf88 five88 12bet sv88 vn88 Top 10 nhà cái uy tín sky88 iwin lucky88 nhacaisin88 oxbet m88 vn88 w88 789bet iwin f8bet rio66 rio66 lucky88 oxbet vn88 188bet 789bet May-88 five88 one88 sin88 bk8 8xbet oxbet MU88 188BET SV88 RIO66 ONBET88 188bet M88 M88 SV88 Jun-68 Jun-88 one88 iwin v9bet w388 OXBET w388 w388 onbet onbet onbet onbet88 onbet88 onbet88 onbet88 onbet onbet onbet onbet qh88 mu88 Nhà cái uy tín pog79 vp777 vp777 vipbet vipbet uk88 uk88 typhu88 typhu88 tk88 tk88 sm66 sm66 me88 me88 8live 8live 8live sm66 me88 win79 8live sm66 me88 win79 pog79 pog79 vp777 vp777 uk88 uk88 tk88 tk88 luck8 luck8 kingbet86 kingbet86 k188 k188 hr99 hr99 123b 8xbetvn vipbet sv66 zbet taisunwin-vn typhu88 vn138 vwin vwin vi68 ee88 1xbet rio66 zbet vn138 i9betvip fi88club cf68 onbet88 ee88 typhu88 onbet onbetkhuyenmai 12bet-moblie 12betmoblie taimienphi247 vi68clup cf68clup vipbet i9bet qh88 onb123 onbef soi cầu nổ hũ bắn cá đá gà đá gà game bài casino soi cầu xóc đĩa game bài giải mã giấc mơ bầu cua slot game casino nổ hủ dàn đề Bắn cá casino dàn đề nổ hũ tài xỉu slot game casino bắn cá đá gà game bài thể thao game bài soi cầu kqss soi cầu cờ tướng bắn cá game bài xóc đĩa AG百家乐 AG百家乐 AG真人 AG真人 爱游戏 华体会 华体会 im体育 kok体育 开云体育 开云体育 开云体育 乐鱼体育 乐鱼体育 欧宝体育 ob体育 亚博体育 亚博体育 亚博体育 亚博体育 亚博体育 亚博体育 开云体育 开云体育 棋牌 棋牌 沙巴体育 买球平台 新葡京娱乐 开云体育 mu88 qh88 keonhacai ketquabongda lichthidau 7m.news kqbd tyso keobongda bongdalu 开云体育 开云体育 开云体育 乐鱼体育 乐鱼体育 乐鱼体育 亚新体育 亚新体育 亚新体育 爱游戏 爱游戏 爱游戏 华体会 华体会 华体会 IM体育 IM体育 沙巴体育 沙巴体育 PM体育 PM体育 AG尊龙 AG尊龙 AG尊龙 AG百家乐 AG百家乐 AG百家乐 AG真人 AG真人< AG真人< 皇冠体育 皇冠体育 PG电子 PG电子 万博体育 万博体育 KOK体育 KOK体育 欧宝体育 江南体育 江南体育 江南体育 半岛体育 半岛体育 半岛体育 凯发娱乐 凯发娱乐 杏彩体育 杏彩体育 杏彩体育 FB体育 PM真人 PM真人< 米乐娱乐 米乐娱乐 天博体育 天博体育 开元棋牌 开元棋牌 j9九游会 j9九游会 开云体育